Inloophuis Medemblik

West Friesland en Hollands Kroon

Het Kind als Mantelzorger (Jonge Mantelzorgers)

Dit zijn kinderen en jongeren (tot ongeveer 24 jaar) die opgroeien met een gezinslid dat langdurig ziek, gehandicapt of verslaafd is.
Zij zorgen voor dit gezinslid (bijvoorbeeld een ouder, broer of zus) of maken zich veel zorgen over de situatie.

Voorbeelden van zorgtaken:

Praktisch: Helpen met aankleden, wassen, eten geven, tillen.
Huishoudelijk: Koken, schoonmaken, boodschappen doen.
Emotioneel: Troosten, een luisterend oor bieden, sfeer in huis bewaken.
Toezicht houden: Opletten of een zieke ouder of broer/zus goed gaat.
Vertalen: Voor kinderen met een anderstalige ouder (bv. dove ouder).

Signalen van een jonge mantelzorger:

Vermoeidheid en stress.
Moeite met concentreren op school.
Minder tijd voor huiswerk, hobby’s en vrienden.
Sociaal isolement.
Veel verantwoordelijkheid nemen.
Internaliserende problemen (bijvoorbeeld buikpijn, angst) of externaliserende problemen (bijvoorbeeld boosheid).

Waar kunnen jonge mantelzorgers en hun ouders terecht voor hulp?

School: Een mentor of zorgcoördinator kan begrip tonen en praktische aanpassingen doen.
Jongerenwerker of Maatschappelijk Werk: Voor een luisterend oor en ondersteuning.
Steunpunten Mantelzorg: In elke gemeente is er een steunpunt waar mantelzorgers terechtkunnen voor advies, cursussen en lotgenotencontact.
Vakanties en logeerweekenden: Organisaties zoals MantelzorgNL en ZorgZeker bieden speciale vakanties voor jonge mantelzorgers, waar ze even kind kunnen zijn.
Website: JMZpro.nl is een platform vóór en door jonge mantelzorgers.

Naast de praktische taken zijn de psychologische en sociale gevolgen vaak het zwaarst.

Loyaliteitsconflict: Het kind staat voor een onmogelijke keuze: zorg ik voor mijn zieke moeder, of ga ik naar een verjaardagsfeestje van een vriend? Dit veroorzaakt constant schuldgevoel.
Parentificatie: De rollen worden omgedraaid. Het kind neemt de ouderrol over (bijvoorbeeld troosten, beslissingen nemen, voor broertjes/zusjes zorgen). Dit gaat ten koste van de eigen kindertijd.
Onbegrip uit de omgeving: Vrienden en leraren begrijpen vaak niet waarom het kind altijd “druk” is of niet kan afspreken. Het kind voelt zich onzichtbaar en anders.
Toekomstbeeld: Jonge mantelzorgers twijfelen vaak over het volgen van een vervolgstudie of het uit huis gaan, omdat ze het gezin niet “in de steek” willen laten.

Praktische tips voor een jonge mantelzorger:

Praat erover: Zoek één vertrouwenspersoon: een leraar, een oom/tante, de huisarts of een jongerenwerker. Deel je verhaal.
Vraag om hulp: Dit is geen falen. Vraag aan een buurvrouw of zij een keer boodschappen kan doen, of aan een oom of hij je zieke vader een avond kan verzorgen zodat jij naar de film kunt.
Plan ‘me-time’ in: Het klinkt egoïstisch, maar het is noodzakelijk. Zet, hoe klein ook, momenten voor jezelf in de week: een uurtje sporten, gamen, of even alleen naar muziek luisteren.
Wees lief voor jezelf: Je doet je uiterste best. Het is oké als het eens niet lukt, als je boos of verdrietig bent.

Hoe kan de omgeving helpen?

Erkenning: Zeg: “Ik zie hoe hard je je best doet, dat moet zwaar zijn.” Dit is vaak al genoeg.
Concrete hulp: Bied niet aan: “Laat het maar weten als ik iets kan doen.” Maar zeg: “Ik kom donderdag een pizza brengen,” of “Ik haal woensdag je kleine zusje van school.”
School: Leraren kunnen flexibel omgaan met huiswerkdeadlines en signaleren wanneer het niet goed gaat met de leerling.

Waar kan je terecht 

 School, Steunpunt Mantelzorg, JMZpro, jongerenwerk